ขนุน jack fruit
ขนุนเป็นไม้มงคลที่คนไทยแต่โบราณนิยมปลูกไว้ทางทิศวันตกเฉียงใต้ของบ้านเพราะเชื่อว่าจะได้มีคนเกื้อหนุนไห้ชีวิตรุ่งเรืองขนุนเป็นผลไม้ชนิดผลรวมคือในหนึ่งผลใหญ่จะมีหลายผลย่อย
นับว่าเป็นผลไม้ที่มีผลขนาดใหญ่ที่สุด บางผลอาจหนักถึง ๕0 กิโลกรัม ลักษณะผลกลมยาว มีหนามทู่ขนาดเล็กรอบๆ ผล
หากเปลือกเป็นรอยแผลหรือรอยกรีดเปลือกออกจะมีน้ำยางเหนียวสีขวาขุ่นไหลเยิ้มออกมา
เมื่อสุกเปลือกขนุนจะเปลี่ยนจากสีเขียวสดเป็นสีน้ำตาลอ่อนอมเหลือง
เนื้อสีเหลืองขางในส่งกลิ่นหอมแรง
ขนุนนำมาใช้ประโยชน์ได้ตั้งแต่ยังเป็นผลอ่อน
ผลอ่อนของขนุนใช้กินเป็นผัก เช่น ลวกจิ้มน้ำพริกหรือทำตำขนุน แม้จะมีคุณค่าทางอาหารน้อยกว่าผลสุกแต่ก็มีเส้นใยอาหาสูงและมีฤทธิ์ฝาดสมานช่วยรักษาอาการท้องเสียได้
เมื่อขนุนสุก เนื้อหุ้มเมล็ดหรือ “ยวง”
จะสีเหลืองจัดหรือสีส้ม รสหวาน โดยมี “ชัง” เป็นเส้นๆ ห่อหุ้มโดยรอบ ชังจะเหนียวและมีรสไม่หวานเท่ายวง
จึงไม่นิยมกินกัน ภายในเมล็ดทรงกลมรี นำมาต้มกินเป้นของว่าง
รสหวานมันเคี้ยวเพลินมีสรรพคุณช่วยบำรุงกำลังและขับน้ำนมในสตรีหลังคลอดบุตรยางขนุนสุกมีสรรพคุณเป็นยาระบายอ่อนๆ
ช่วยในการย่อยอาหารและบำรุงกำลัง ส่วนเบตาแคโรทีนซึ่งเป็นวัตถุที่ทำให้ผักผลไม้มีสีแดง
เหลือง หรือส้ม และวิตามินซี จะช่วยต้านอนุมูลอิสระและเพิ่มความแข้งแรงให้ระบบภูมิคุ้มกัน
ทั้งยังมีโพแทสเซียมช่วยลดระดับความดันดลหิตและบำรุงหัวใจ
แต่ขนุนเป็นผลไม้ที่มีน้ำตาลค่อนข้างสูงโดยเนื้อขนุนสุก 100
กรัม มีน้ำตาลอยู่ถึง 19.1 กรัม
จึงจึงไม่เหมาะกับพวกที่ต้องการควบคุมน้ำหนัก
ในตำรายาไทยโบราณมีการนำส่วนอื่นๆของขนุนมาใช้ประโยชน์
เช่น ใบสดมาตำละเอียดใช้พอกแผล ส่วนใบแห้งบดเป็นผงโรยแลงมีหนองเรื้อรัง
น้ำยางสีขาวใช้ทาบริเวณแผลบวมอักเสบ แผลมีหนองเรื้อรัง
หรือบริเวณที่ต่อมน้ำเหลืองอักเสบ รากใช้ต้มน้ำดื่มแก้ท้องเสีย
แก่นต้นใช้เป็นยาระบาย บำรุงกำลัง บำรุงเลือด บำรุงผิวพรรณ
แก่นขนุนนี้ยังเป็นส่วนที่ให้สีเหลืองเข้มอมน้ำตาลที่เรียกว่า สีกรัก
ใช้เป็นสีย้อมผ้าจีวรพระมาแต่โบราณ ก่อนที่จะได้กินเนื้อขนุนหอมหวาน
บางคนอาจยอมแพ้ ตั้งแต่ลงมือผ่า เคล็ดลับในการปอกขนุนไม่ให้น้ำยางเหนียวเหนอะติดมีด
คือให้ใช้น้ำมันพืชทาที่ใบมีดก่อนลงมือผ่า แต่หากยังมียางติดอยู่ก็ให้นำมีดไปเผาไฟ
แล้วใช้กระดาษหนังสือพิมพ์เช็ดออกอีกรอบแค่นี้ก็ลงมือผ่าขนุนได้โดยไม่มีข้อรำคาญใจอีกต่อไป
หนังสือ ผลไม้บำรุงสุขภาพ
กองบรรณาธิการหนังสือสุขภาพกาย-ใจ
จัดพิมพ์โดย บริษัท
พิมพ์ดี จำกัด
933,935,937 ซอยกาญจนาภิเษก 008 แขวงบางแค เขตบางแค กรุงเทพฯ 10160
